ODSJEK ZA PRAVNE NAUKE
Pravo je sistem pravila i društvenih normi koji reguliraju odnose među ljudima i organizacijama. Ko donosi ta pravila i kako ih primjenjuje, varira u različitim društvenim grupama, odnosno državama.
Izraz pravo ima više značenja, ali je ta mnogostrukost značenja riječi ‘pravo’ više prisutna u pravnoj teoriji i filozofiji prava, nego u svakodnevnom životu.
Moguće je utvrditi tri različita pristupa određivanju pojma prava.
- Jusnaturalizam, za koji je pravo etička pojava.
- Legalizam i normativizam, za koje je pravo skup normi kao psiholoških ili logičko-jezičkih pojmova.
- Socijalizam, za koje je pravo socijalno-materijalna kategorija.
Ekonomija potiče od grčke riječi oikonomia; oikos-kuća, nomos -zakon. Ekonomija je naučna disciplina koja proučava kako društva upotrebljavaju oskudne resurse da bi proizvela određena dobra i usluge i raspodijelila ih među ljudima.
U osnovi gore navedene definicije su dvije ključne zamisli u ekonomiji.
Prvo: Sva su dobra oskudna. Ne postoji način da neka zemlja može proizvoditi beskonačne količine dobara. Iz toga proizlazi da, bez obzira na to koliko ekonomija neke zemlje bila razvijena, ona ne proizvodi dovoljno da bi mogla zadovoljiti čak i mali broj želja svih svojih stanovnika.
Drugo: S obzirom na to da su želje neograničene, a dobra ograničena, ekonomija mora pronaći način da dobra proizvodi na najefikasniji mogući način. Efikasnost je, dakle, druga bitna odrednica savremenih ekonomija.
Iz ove dvije zamisli se javljaju tri temeljna pitanja u ekonomiji. To su “šta”, “zašto” i “za koga” proizvoditi. Odnosno, svako društvo mora izabrati koje će robe proizvoditi, na koji način (više ili manje efikasno) i kako će dobra biti raspodijeljena. Ta tri problema su centralni problemi oko kojih se vrti ekonomija bilo kojeg društva u svijetu.
Ekonomija kao nauka bavi se razotkrivanjem, analizom i produbljivanjem saznanja o ekonomskim zakonitostima i pojavama u društvenoj proizvodnji, sa stanovišta analize odnosa proizvodnje (klasična ekonomska teorija), odnosno racionalnosti upotrebe ograničenih resursa i neograničenih ljudskih potreba. Analiza se vrši na makro i mikro nivou.
